Wstęp

Często dla pacjenta szukającego pomocy terapeuty, najważniejsze jest by poradzić sobie z nękającymi go objawami zaburzeń. Jednak osoby które dłużej borykają się z próbami wyleczenia swojej choroby, wiedzą że terapie działają w zróżnicowany sposób.

Psychoterapeuci z podejściem psychodynamicznym wyodrębniają dwa rodzaje pracy z pacjentem. W leczeniu zaburzeń psychicznych polecana jest terapia ekspresywna. Na drugim biegunie, jeśli chodzi o charakter oddziaływań terapeytycznych, znajduje się terapia wspierająca.

Co jest wspólne dla obydwu metod?

Zarówno psychoterapia wspierająca jaki i eksploracyjna mają ostatecznie za zadanie wzmocnić wolę pacjenta. Umożliwić mu podejmowanie własnych decyzji i branie za nie odpowiedzialności. Dzieje się tak dzięki zmianie dominujących mechanizmów obronnych na bardziej dojrzałe. Łączy się z tym poprawa umiejętności współistnienia i współdziałania ze swoim społecznym otoczeniem.

Co jest charakterystyczne dla terapii wspierającej?

Bliższym celem terapii wspierającej jest przywrócenie równowagi pacjentowi w kryzysie oraz wzmocnienie tej części psychiki pacjenta, która odpowiada za dokonywanie wyborów. Nie zagłębia się ona w rozwiązywanie głębokich patologii osobowości.

Co wyróżnia terapię eksploracyjną?

W psychodynamicznej terapii, mając na celu trwałe leczenie patologii osobowości, korzystamy z wglądu, eksploracji i odkrywania głębi świadomych, przedświadomych i nieświadomych obszarów ludzkiego myślenia. Przepracowujemy wewnętrzne konflikty osiągając zmiany w głębokiej strukturze osobowości.

Jak zdecydować którą terapię wybrać?

Każda ze wspomnianych form terapii ma swoje ważne miejsce w pomocy psychoterapeutycznej. Zazwyczaj dopiero po przeprowadzonej diagnozie terapeuta decyduje jaki rodzaj pracy z pacjentem będzie najbardziej wskazany. Często elementy obydwu metod przeplatają się w terapii. Istotne jest by terapeuta świadomie i celowo dobierał ich proporcje tak, by jak najlepiej pomóc pacjentowi.

Co determinuje wybór terapii wspierającej?

Czasem pacjent sam decyduje o tym, że nie chce głębokiej terapii lecz wsparcie. Metoda wsparciowa proponowana jest również, gdy objawy są tak nasilone, że uniemożliwiają pracę eksploracyjną. Ma to na przykład miejsce gdy pacjent trafia na terapię w wyjątkowo trudnej sytuacji życiowej.

Drugim wskazaniem do terapii wspierającej jest poziom zaburzeń na poziomie psychotycznym. Dla takich osób masywność zaburzeń towarzysząca codziennemu życiu jest tak wielka, że nie byłyby one w stanie unieść, bardziej konfrontacyjnego sposobu prowadzenia leczenia.

Przyjmuje się również, że osoby po 50-60 roku życia mają na tyle utrwalone sposoby funkcjonowania, iż próba ich fundamentalnego zmieniania jest nieskuteczna.

Terapia wspierająca może być stosowana kiedy wiemy, że jej czas trwania jest bardzo ograniczony do małej liczby godzin terapii. Dla terapii eksploracyjnej potrzebny jest czas by przeprowadzić ją jako całość procesu. Inaczej pacjent może pozostać z poczuciem rozczarowania nie dokończoną terapią.

Do prowadzenia terapii eksploracyjnej potrzebna jest umiejętność pacjenta do wglądu w swoje zachowania i emocje. To generuje konieczność posiadania przynajmniej średniego poziomu intelektualnego. W wypadku tego deficytu terapia będzie w przeważającej części wspierająca.

Czy wybranie terapii wspierającej oznacza konieczność rezygnacji z metody eksploracyjnej?

Terapeuta pracujący wsparciowo zmniejsza poziom napięcia pacjenta. Dla głębokiej psychoterapii eksploracyjnej, potrzebne jest to napięcie by uwypuklić patologiczne mechanizmy obronne, które chcemy zamieniać na te dojrzałe. Dzięki temu leczyć psychikę pacjenta. Często się zdarza, że po wstępnym ustabilizowaniu stanu pacjenta, można przystąpić do głębszego leczenia metodą ekspresywną.

W trakcie terapii eksploracyjnej zdarzają się okresy kiedy wskazane jest podejście bardziej wspierające. Równocześnie do terapii wspierającej, są czasem wprowadzane elementy bardziej konfrontujące, właściwe dla terapii eksploracyjnej.

Wnioski końcowe

Jeśli chodzi o skuteczność i trwałość leczenia, lepszych efektów można oczekiwać od terapii ekspresywnej czyli tej nastawionej głównie na wgląd w nieświadome mechanizmy funkcjonowania.

Równocześnie prawdą jest, że ta metoda jest bardziej wymagająca dla pacjenta. Częściej zdarza się w niej, że pacjenci porzucają terapię. Nie chcą lub nie są w stanie wytrzymać stopnia jej trudności. Czasem terapeuta niewłaściwie ocenia ciężar konfrontacji i podaje ją w sposób nieodpowiedni do stanu pacjenta. Może to prowadzić do zerwania relacji terapeutycznej.

W przypadku terapii wspierającej styl pracy jest mniej konfrontacyjny. Mimo to ze względu na często większy stopień zaburzeń, prawdopodobieństwo frustracji pacjenta jest podobne. Poza tym osoby z niej korzystające mogą odczuwać niezadowolenie widząc, że jej skuteczność nie spełnia oczekiwań.

Aby doczekać się zdrowienia potrzeba dużo dobrej woli i cierpliwość pacjenta. Ważny jest też z drugiej strony terapeuta, z którym będziemy w stanie zbudować relację współpracy i przejść wspólnie przez trudniejsze ale i satysfakcjonujące okresy terapii.